TCMB’den Yapılan Analize Göre Parasal Sıkılaşmanın Tüketim Harcamalarına Etkisi

TCMB’de Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan, Yardımcı Ekonomist Barbaros Eriş ve Araştırmacı Alper Yıldırım tarafından hazırlanan analize göre, “Parasal Sıkılaşma ve Gelir Düzeyine Göre Tüketim Harcamaları” başlıklı analiz, Bankanın blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayınlandı.

Son dönemdeki parasal aktarım mekanizmasını daha iyi anlamak amacıyla farklı gelir gruplarındaki tüketim harcamalarını inceleyen analize göre, sıkı para politikasının, hanehalkının tüketim harcamalarını gelir düzeylerine bağlı olarak farklı biçimlerde etkilediği belirtilmektedir.

Analizde, tasarruf imkanı daha fazla olan bireylerin harcamalarını azaltması beklenirken, talebi krediye duyarlı bireylerin harcamalarının ise yavaşlaması beklenmektedir. Bu analizde, farklı gelir gruplarındaki tüketim harcamaları detaylı bir şekilde incelenmektedir.

Gelir gruplarına göre harcama kalıplarının Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan Hanehalkı Bütçe Anketi verileri ile izlenilebildiği kaydedilen analize göre, gelir gruplarına göre harcamaların zamanlı bir şekilde ve yüksek bir frekansta doğrudan gözlemlenemediği belirtilmektedir.

Analizde, 2024 yılına da ışık tutacak dolaylı bir yöntem izlendiği bildirilmiştir. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sepetinde yer alan ürünlere tüketicilerin yaptıkları harcamaları ve hanehalkı gelirini kullanarak her bir ürün için temsili tüketici gelirinin hesaplandığı belirtilen analizde, devam eden süreç detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Analize göre, cirolardaki yıllık artışın parasal sıkılaşmayla birlikte tüm kategorilerde gerilediği gözlemlenmektedir. Söz konusu gerilemenin yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerde daha belirgin olduğu ve parasal sıkılaşma ile birlikte tüketim harcamalarının tüm gelir gruplarında yavaşladığı vurgulanmıştır.

Özetle, parasal sıkılaşmanın tüketim harcamaları üzerinde etkili olduğu ve gelir grupları arasında farklılıkların olduğu belirtilen analiz, önemli bulguları içermektedir. Bu çerçevede, parasal politikaların ekonomik aktörler üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde incelenmeye devam edilmektedir.